Punkty spustowe w dzisiejszych czasach są dość powszechnym zjawiskiem. Trudno wyobrazić sobie osoby wolne od ich obecności. Występują one w układzie mięśniowym i mogą być przyczyną wielu różnych problemów. Dla przykładu punkty spustowe obecne w mięśniu czworobocznym grzbietu mogą powodować bóle głowy, a w mięśniach brzucha – bóle pleców. Jak sobie z nimi radzić?

Czym jest ten punkt spustowy?

Zaczynając pracę z punktami spustowymi, należy odpowiedzieć najpierw na pytanie –  „Czym jest punkt spustowy”? Według Travell i Simonsa punkt spustowy to „nadwrażliwy punkt w mięśniu szkieletowym, wiążący się z nadmiernie czułym, wyczuwalnym w badaniu palpacyjnym, guzkiem w obrębie napiętego pasma. Punkt ten odznacza się bolesnością uciskową i powoduje charakterystyczny ból rzutowany, tkliwość rzutowaną, zaburzenia czynności ruchowych i zaburzenia autonomiczne”.

Mówiąc prościej jest to bolesny pod uciskiem punkt w mięśniu. Napięte pasmo, to natomiast seria napiętych włókien mięśniowych, które odczuwalne są jako struna. Jednym z głównych problemów związanym z napięciem jest zaś ograniczenie zakresu ruchomości. Uważa się, że punkty spustowe mogą uciskać naczynia włosowate i ograniczają w ten sposób dopływ krwi i substancji odżywczych do mięśni. Wskutek tego powstają kolejne przykurcze włókien mięśniowych. Z tego powodu w terapii powinniśmy się skupić na przywróceniu krążenia, co spowoduje zaopatrzenie tkanki mięśniowej w tlen i energię.

Rodzaje punktów spustowych:

• Aktywne punkty spustowe są to takie punkty, które powodują ból samoistny w ruchu, a także w spoczynku. Przykładem są wspomniane mięśnie brzucha. Jeśli podczas ucisku na nie poczujesz dolegliwości związane z bólem pleców, to trafiłeś na aktywny punkt spustowy.
• Utajone punkty spustowe nie powodują samoistnych dolegliwości bólowych, czyli nie dają objawów bólowych, gdy ich nie uciskamy.
• Satelitarne punkty spustowe mogą tworzyć się w w innych mięśniach, związanych ze strefą rzutowania pierwotnego punktu spustowego. Także mogą powstawać w obrębie tego samego mięśnia, w którym znajduje się pierwotny punkt spustowy.
• Centralny punkt spustowy wywołuje on powstanie satelitarnego punktu spustowego.

 Wszystkie rodzaje tych punktów przyczyniają się do dolegliwości bólowych, zmniejszenia siły mięśniowej, sztywności i ograniczenia zakresu ruchomości w stawie. W leczeniu punktów spustowych kluczowe jest znalezienie centralnego punktu spustowego, ponieważ po dezaktywacji tego punktu zanikają punkty satelitarne.

Przyczyny powstawania punktów spustowych

Punkty spustowe powstają podczas wielu czynności i zdarzeń np.: podczas upadków, wypadków, naciągnięć mięśni. Bardzo często w ciągu dnia niepotrzebnie nadużywamy swoich mięśni np.: trzymamy książkę nad głową w leżeniu, w czasie oglądania seriali leżymy na jednym boku, czy długo utrzymujemy nieprawidłową postawę ciała. Wszystkie te czynności powodują, że mięśnie pozostają w skróceniu, bądź rozciągnięciu.

Do przyczyn powstawania punktów spustowych zaliczamy także: stres, hipermobilność stawów, skoliozę, brak aktywności fizycznej, nadwagę, dysbalans mięśniowy, zaburzenia strukturalne układu kostnego, alkohol, nikotynę i kofeinę. Niedobór witamin i minerałów ma tutaj też duże znaczenie. Jeśli brakuje nam witamin z grupy B, kwasu foliowego, witaminy C i D jesteśmy narażeni na nieprawidłowy metabolizm mięśni. Minerały takie jak: magnez, wapń, żelazo, cynk, potas i sód  również są bardzo ważne.

Punkty spustowe powstają też, dosyć często, na przebiegu mięśni brzucha wskutek napięcia narządów wewnętrznych. Znalezienie przyczyn powstawania punktów spustowych nie jest łatwym zadaniem, jednak regularny automasaż tychże punktów powinien pomóc w eliminacji dolegliwości bólowych.

Punkty spustowe – porady

W końcu przechodzimy do głównego zagadnienia, czyli jak samemu poradzić sobie z leczeniem punktów spustowych. Terapia wykonana przez fizjoterapeutę czy masażystę jest fantastycznym sposobem leczenia i przynosi szybkie rezultaty, jednak nie musimy czekać w kolejce, gdy coś nas boli. Bądźmy sami sobie terapeutą i dbajmy o swoje zdrowie. Nikt nie jest w stanie ocenić dokładniej siły odczuwalnego przez nas bólu niż my sami. Wiemy dokładnie gdzie nas boli i kiedy leczenie przynosi rezultaty.

Należy pamiętać jednak, że punkty spustowe mają tendencję do wracania, więc nawet po ustąpieniu dolegliwości bólowych powinniśmy zajmować się jeszcze danym miejscem przez pewien czas. Prostym narzędziem do usuwania punktów spustowych jest piłeczka lub roller, a podstawowym – nasze własne dłonie. Powinniśmy skupić się na znalezieniu właściwego obszaru i dokładnie poszukać punktów, które najbardziej bolą pod uciskiem.

Punkty spustowe wywołują ból rzutowany, czyli powodują ból w innych częściach naszego ciała. Dlatego jeśli terapia nie przynosi efektów, poszukajmy przyczyny w innych miejscach. Pamiętajmy – przyczyna nie zawsze znajduje się w miejscu bólu – a nawet śmiem twierdzić, że znajduje się tam w niewielu przypadkach. Poprawnie wykonany automasaż powinien być bezpieczny i skuteczny. Masujmy powoli wybrane przez nas miejsce. Możemy działać wzdłuż mięśnia, a także w poprzek. Szukajmy sposobu, który działa na nas skutecznie. Automasaż powinien być także przyjemny, więc ból powodowany masażem powinien oscylować w okolicach 5 w 10- cio stopniowej skali. Uciskając „na siłę” nie pozbędziemy się szybciej bólu, a spowoduje to niepotrzebne napięcie mięśni ciała, które predysponować może do powstawania kolejnych punktów.

Automasaż możemy wykonywać nawet kilka razy dziennie, a po jego zakończeniu przydatne jest przeprowadzenie rozciągania. Zwiększy to jego efektywność.Należy przy tym pamiętać, że rozciąganie nie powinno powodować bólu, a jedynie uczucie rozciągania. Za pomocą bólu organizm informuje nas, że coś złego dzieje się z naszym organizmem, nie lekceważmy tego i rozciągajmy się prawidłowo – napiszemy o tym osobny wpis, jeżeli będziecie zainteresowani tematem.

Przeciwwskazania do automasażu punktów spustowych:

• gorączka
• infekcje skórne
• infekcje układowe
• zapalenie naczyń i węzłów chłonnych
• zapalenie mięśnia sercowego
• reumatoidalne zapalenie stawów
• skrzepy
• złamania kości
• niekontrolowane skoki ciśnienia
• tętniaki
• gruźlica

Wpis ten jest wprowadzeniem do tematu automasażu. Od dzisiaj możecie spodziewać się serii wpisów, w których dokładnie przedstawimy punkty spustowe danego mięśnia. Ich najczęstsza lokacja, miejsca promieniowania i oczywiście – to na co czekacie – sposoby pracy nad dezaktywacją owych punktów.