Uważa się, że rozciąganie ma zapobiegać kontuzjom, zmniejszyć bolesność i zwiększyć wydajność mięśni, jednakże takie rozumowanie opiera się na wynikach badań przeprowadzonych na populacjach dorosłych. A jak ma się wykonywanie rozciągania u dzieci? Dziś chcielibyśmy przybliżyć nieco ten temat.
Wstęp
Rozwój dzieci jest bardzo indywidualny. Aby były jak najbardziej sprawne ważne jest, aby dzieci próbowały różnych form aktywności fizycznej. Zapewni to kompleksowe kształtowanie systemów fizjologicznych dziecka. Większość czynności i umiejętności ruchowych wykonywanych w przypadku małych dzieci to np.: bieganie, skakanie czy wspinanie się. Są to ruchy, które mają wyraźnie dynamiczny charakter i generalnie podaje się, że są wystarczające do utrzymania elastyczności w określonych stawach. Chociaż zauważa się szczególny spadek elastyczność tkanek w okresie szybkiego wzrostu, to utrata ta wydaje się mniejsza u osób, które są aktywne przez ten okres.
Kiedyś jako dzieci spędzaliśmy dużo czasu w ławkach szkolnych, jednak sporo wolnego czasu przebywaliśmy na powietrzu, uczestnicząc w różnych grach podwórkowych. Dziś patrząc dodatkowo na sytuację na świecie brakuje nam tego ruchu i zbyt dużo czasu przebywamy w pozycji siedzącej. Przemawia to za tym, abyśmy dbali o mobilność stawów systematycznie. Badanie przeprowadzone w Kanadzie w latach 2007-2009 oceniały wskaźniki masy ciała, wytrzymałość i siłę mięśni oraz mobilność sprawdzaną za pomocą testu sit and reach i porównali otrzymane wyniki z oceną z lat 1981. Autorzy przekazują nam, że poziom sprawności dzieci i młodzieży spadł znacznie w porównaniu z rokiem 1981, niezależnie od wieku czy płci.
Rozciąganie w przypadku dzieci uprawiających sport – czy warto?
Jak się okazuje już w młodym wieku dbanie o mobilność stawów powinno znaleźć swoje miejsce, oczywiście w początkowym okresie w formie zabaw. Według modelu Youth Physical Development dzieciństwo (5-11 lat), jest najważniejszym okresem, w którym należy wprowadzić zajęcia z zakresu mobilności. Jest to istotne, ponieważ zawodnicy powinni posiadać odpowiednie zakresy ruchu do danej dyscypliny sportowej. Badania sugerują, że chłopcy doznają zmniejszenia zakresu ruchu w obrębie tułowia w czasie od 9 do 12 roku życia. Natomiast u dziewczynek sytuacja jest zupełnie inna. W tym wieku zanotowano u nich znaczny wzrost mobilności i pozostaje cały czas na wyższym poziomie niż u chłopców.
Model YPD zaproponował dwie tabele, odpowiednio dla chłopców i dziewczyn, która przedstawia całą strukturę rozwoju. Aby wszystko było czytelne, zastosowano zwiększenie czcionki danej cechy, na którą powinno kłaść się nacisk w danym momencie rozwoju sportowca. Jak można zauważyć, rozwój i utrzymanie mobilności stanowi ważną część każdego programu treningowego, lecz nie jest ona głównym akcentem, na który powinno się kłaść nacisk. Jednak wraz z innymi zdolnościami motorycznymi takimi jak chociażby siła czy moc, tworzą jedną wspólną całość, aby młody sportowiec rozwijał się jak w najlepszy sposób.
Podsumowanie
Warto zwrócić uwagę na fakt, że w dzieciństwo jest krytycznym okresem dla optymalnego rozwoju mózgu. Zaczynamy w tym czasie rozumieć, zapamiętywać, korzystać ze swojej wyobraźni. Sprawdzi się tu powiedzenie: Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał”. Więc już od najmłodszych lat powinniśmy wpajać dzieciom dobre nawyki oraz tłumaczyć rolę odpowiedniej rozgrzewki, rozciągania czy ćwiczeń prewencyjnych.
Źródła:
- Mark S. Tremblay i wsp. „Fitness of Canadian children andyouth: Results from the 2007-2009 Canadian Health Measures Survey”. Health Reports 2010
- Rhodri S. Lloyd i wsp. „The Youth Physical Development Model: A New Approach to Long-Term Athletic Development”. Strength and Conditioning Journal 2012.