Uszkodzenie łąkotki jest jednym z najczęstszych urazów stawu kolanowego. Większość urazów tej struktury leczy się poprzez zabieg operacyjny, jednak nie zawsze musi się to tak skończyć. W wielu przypadkach świetnie sprawdza się leczenie zachowawcze! W tym wpisie chcielibyśmy przybliżyć Ci, jak wygląda takie leczenie.
Źródło: freepik.com
Anatomia
W stawie kolanowym człowieka występują dwie łąkotki: przyśrodkowa oraz boczna. Znajdują się one pomiędzy powierzchniami stawowymi kości piszczelowej i udowej, a ich funkcją jest m.in: przenoszenie obciążeń, absorpcja wstrząsów oraz zwiększenie docisku powierzchni stawowych. Ich obecność znacząco wpływa na stabilność stawu. Podobnie jak więzadło krzyżowe stawu kolanowego – łąkotki – uszkadzają się na skutek sił skręcających. Do najczęściej zgłaszanych objawów przez pacjentów przy uszkodzeniu łąkotki zaliczamy m.in: ból występujący w okolicach dołu podkolanowego, obrzęk, „uciekanie”, blokowanie stawu kolanowego.
Kryteria operacji uszkodzonej łąkotki
Głównym wskazaniem do operacji uszkodzonej łąkotki jest nieskuteczne leczenie zachowawcze. Operacja jest sporym obciążeniem dla organizmu i bez wątpienia oddziałuje na inne tkanki w okolicy poddanej zabiegowi. Dlatego pierwszym sposobem leczenia powinno być – bezpieczniejsze – leczenie zachowawcze. Przynosi ono bardzo dobre rezultaty w postaci zniesienia bólu, a bardzo często również powrotu pacjenta do niemal pełnej sprawności.
Być może Cię to zdziwi, ale tak! Można żyć i funkcjonować normalnie z uszkodzoną łąkotką. Jeżeli w życiu codziennym nie musisz kucać – być może nawet zapomnisz, że kiedyś doszło do urazu.
Bardzo ważne jest tylko, by zweryfikować w którym miejscu doszło do uszkodzenia i jaki jest to rodzaj. Dlatego ważne, by leczenie zachowawcze zacząć od konsultacji z ortopedą.
Czynniki ryzyka uszkodzenia
- wcześniej przebyte operacje stawu kolanowego np. zerwanie ACL
- szpotawość lub koślawość kolan
- sport, w którym występują skoki, dynamiczne zmiany kierunku biegu np.: koszykówka, siatkówka, piłka nożna itp.
Wprowadzenie do rehabilitacji
- Ogólnym celem leczenia jest odzyskanie symetrii kończyn dolnych. Najpierw dąży się do pełnego symetrycznego wyprostu kolana, następnie zgięcia kolana, a na końcu symetrii siły.
- Progresja rehabilitacji powinna być bardziej oparta na osiągnięciu określonego celu, niż na osi czasu
- Ćwiczenia wykonujemy w bezbolesnych zakresach ruchomości
Fazy nieoperacyjnego postępowania
Faza I
Cele:
- zmniejszenie obrzęku
- odzyskanie symetrycznego wyprostu stawu kolanowego
Postępowanie:
- zimne okłady i elewacja nogi w celu zmniejszenia obrzęku
- iniekcje sterydowe mogą być użyte na początku rehabilitacji w celu zmniejszenia bólu i obrzęku
- trening chodu
- Odzyskanie wyprostu kolana – dążymy do symetrii poprzez:
- podłożenie pod piętę przedmiotu
- rozciąganie tylnej taśmy kończyny dolnej za pomocą taśmy / ręcznika
- aktywne unoszenie wyprostowanej kończyny dolnej, dla pracy mięśnia czworogłowego uda
Ćwiczenie nr 1
Do wykonania tego ćwiczenia niezbędny będzie przedmiot, który umieścimy pod piętę np.: ręcznik czy rolka papieru jak w tym przypadku.
Zalecenia: leżenie z przedmiotem umieszczonym pod piętą jak najczęściej w ciągu dnia.
Ćwiczenie nr 2
Odzyskanie pełnego wyprostu nie obędzie się bez rozciągania tylnej taśmy. W siadzie z wyprostowaną kończyną skieruj palce swojej stopy na siebie. Możesz wykorzystać do tego ręcznik lub taśmę.
Zalecenia: 10 powtórzeń z przytrzymaniem 5s. Kilka razy dziennie.
Ćwiczenie nr 3
Bardzo często po urazie dochodzi do osłabienia mięśnia czworogłowego uda. Skutkuje to zmniejszeniem obwodu kończyny dolnej. Na początku rehabilitacji mięsień czworogłowy będziemy wzmacniali w pozycji siedzącej. Twoim zadaniem w tym ćwiczeniu będzie unoszenie wyprostowanej kończyny dolnej ku górze.
Zalecenia: 10 powtórzeń z przytrzymaniem w górze 2-5s. Kilka razy dziennie.
Kamienie milowe umożliwiające przejście do kolejnej fazy:
- zmniejszenie obrzęku, bądź jego brak
- pełny, symetryczny wyprost stawu kolanowego
Faza 2:
Cele:
- odzyskanie symetrycznego zgięcia kolana
- utrzymanie symetrycznego wyprostu kolana
Postępowanie:
- odzyskanie pełnego zgięcia kolana – dążymy do symetrii:
- ślizgi pięty po podłożu
- ślizgi pięty po ścianie
- wprowadzanie stopniowo aktywności fizycznej bez skakania i biegania np.: orbitrek, rower stacjonarny, spacer
- jeśli występuje obrzęk to kontynuujemy postępowanie z fazy I
Ćwiczenie nr 4
Do odzyskania pełnego zgięcia w stawie kolanowym możemy wykorzystać dwa poniższe ćwiczenia. Do jednego z nich potrzebna będzie taśma, bądź ręcznik. W pozycji siedzącej przyciągaj swoją piętę w kierunku pośladka. Pamiętaj, by ćwiczyć tylko w bezbólowym zakresie ruchu.
Zalecenia: 10 powtórzeń z przytrzymaniem około 5s w maksymalnym możliwym zgięciu. Kilka razy dziennie.
Ćwiczenie nr 5
Połóż się na plecach przy ścianie. Nogę kontuzjowaną oprzyj o ścianę, drugą zaś połóż nad kostkami nogi ćwiczonej. Za pomocą zdrowej kończyny prowadź nogę po urazie do maksymalnego bezbolesnego zgięcia.
Kamienie milowe umożliwiające przejście do kolejnej fazy:
- Pełny symetryczny zakres ruchu w stawie kolanowym
- Brak obrzęku
Faza 3
Cele:
- praca nad odzyskaniem symetrycznej siły
Postępowanie:
- utrzymanie pełnych symetrycznych zakresów ruchu
- odzyskanie symetrycznej siły:
- wejścia na skrzynię
- zakroki
- kontynuacja aktywności fizycznej z fazy 2 ze zwiększeniem oporu, czasu trwania treningu
Ćwiczenie nr 6
Jednym z ćwiczeń, które wykorzystujemy w pracy z pacjentami, aby odbudowywać silę kończyny są wejścia na boxa/podest/podwyższenie. Nogę po kontuzji ustaw na boxie, przenieś na nią ciężar ciała i wejdź na niego. Staraj się jak najmniej pomagać sobie drugą nogą. Następnie powoli wróć do pozycji początkowej (powolny negatywny ruch wydłuży prace czworogłowego uda podczas zejścia).
Ćwiczenie nr 7
Zakroki są świetnym ćwiczeniem na rozpoczęcie pracy nad wzmacnianiem siły mięśniowej kończyny dolnej. Stopy rozstaw na szerokość bioder, napnij brzuch i pośladki, następnie nogę zdrową skieruj w tył do wyprostu i zegnij staw kolanowy. Ciężar ciała powinien spoczywać na nodze z przodu ciała. Kończyna zakroczna służy do stabilizacji i wspomagania ruchu. Tułów jest lekko pochylony ku przodowi. Pamiętaj o zachowaniu neutralnych krzywizn kręgosłupa. Pilnuj, aby kolano i stopa nie kierowały się do środka.
Kamienie milowe umożliwiające przejście do kolejnej fazy:
- Siła mięśni czworogłowego uda i grupy kulszowo – goleniowej nogi kontuzjowanej powinna oscylować w zakresie 90-100% siły zdrowej nogi.
- Pełny, symetryczny zakres ruchu stawu kolanowego
- Brak bólu i obrzęku
Faza 4
Ostatnia fazą w rehabilitacji jest powrót do sportu. W etapie tym pacjent może stopniowo wracać do aktywności sprzed kontuzji. Wykorzystuje się w tej fazie ćwiczenia o charakterze dynamicznym np.: trening skocznościowy.
Ćwiczenia w formie video!
Wszystkie ćwiczenia w formie video znajdziecie wkrótce na naszym instagramie.
Zdjęcia wykonano dzięki współpracy z – salą treningową Jest Progress w Białymstoku
